Củ nén là loại thực vật phổ biến, được dùng làm gia vị trong nhiều món ăn ở Đông Nam Á. Đừng nghĩ chúng chỉ có tác dụng thêm màu sắc và hương vị cho thực đơn của bạn. Củ nén còn nhiều công dụng “tuyệt vời” hơn thế nữa. Cùng tìm hiểu củ nén với bachthao.net ngay nhé!
Nơi phân bố củ nén
Trong nhiều nguồn cho thấy rằng củ nén có nguồn gốc từ dãy Alps hoặc Địa Trung Hải.. Việc sử dụng củ nén có từ 5000 năm trước, và chúng đã được trồng từ thời Trung cổ (bắt đầu từ thế kỷ thứ 5).
Ngày nay, củ nén được tìm thấy ở những nước có khí hậu ôn hòa. Nó được trồng và phát triển ở nhiều nước Châu Âu, Châu Á và Bắc Mỹ.
Mô tả đặc điểm củ nén (hành tăm)
Củ nén hay hành tăm có tên khoa học là Allium schoenoprasum, là loài thực vật một lá mầm và thuộc bộ Asparagales. Theo thời gian, một số loại hành tăm đã được lai tạo, đôi khi có sự khác biệt đáng kể về hương vị và tốc độ phát triển
Củ nén là một loại cây lâu năm có thể đạt đến chiều cao phát triển từ 10 đến 50 cm.
Lá
Các lá nổi lên từ phần củ màu trắng đặc trưng của hành và thường có màu xanh lục đến xám. Chúng có dạng các phiến cỏ riêng lẻ tùy thuộc vào sự hấp thụ chất dinh dưỡng. Lá có hình ống, bên trong rỗng. Tùy thuộc vào giống được trồng, các ống có thể rất mịn hoặc rất thô. Nổi bật là mùi tỏi tây đặc trưng, nổi bật ngay khi thoa lên.
Ra hoa
Củ nén thường hình thành hoa màu tím đến đỏ (hiếm khi có màu trắng). Một cây chứa tới 50 bông hoa và mọc trực tiếp trên đầu lá. Một bông hoa có đường kính khoảng 3 đến 5 mm. Cây thường nở hoa từ tháng 5 đến tháng 8. Những bông hoa cung cấp nguồn mật phong phú đối với bướm, ong, và ruồi bay.
Phần củ
Phần củ hình trứng, được bao bọc bới lớp màng. Đường kính của củ hành thường không quá 1 cm
Cách trồng củ nén
- Hạt giống cần có ánh nắng đầy đủ. Đất cần ẩm, màu mỡ và giàu dinh dưỡng. Gieo hạt sâu 0.5 cm và đặt chúng cách nhau 10-15 cm
- Việc cung cấp nước thường xuyên rất quan trọng. Nếu tưới quá nhiều nước có thể gây ngập úng làm cho thân cây chuyển sang màu vàng và việc hình thành nấm mốc.
- Tỉa lá thường xuyên sẽ thúc đẩy sự phát triển và tăng trưởng. Hương vị đặc biệt thơm khi vào thời điểm ra hoa
- Củ nén có nhu cầu cao về chất dinh dưỡng. Đối với trồng trong chậu, thường cần chu kỳ bón phân thường xuyên hơn trồng trên vườn. Tùy thuộc vào kích thước chậu và số lượng cây trên mỗi chậu, nên bón phân bón hữu cơ có chứa nitơ khoảng bốn đến sáu tuần một lần.
- Củ nén trồng cạnh các loại cây khác như dâu tây, dưa chuột, thì là, rau mùi và củ cải có tác dụng đuổi sâu bệnh. Mùi thơm của củ nén xua đuổi nhiều loài gây hại thực vật như nấm mốc và một số loài bọ cánh cứng
Thu hoạch
Có thể bạn quan tâm
Quả Trám và 5 lợi ích sức khỏe ít ai biết đến
Củ nén được thu hái hầu như quanh năm. Các lá phải dài ít nhất 15 cm. Tốt nhất nên cắt bỏ những lá còn non mọng nước bằng dao sắc hoặc kéo cách mặt đất khoảng 2 cm. Ngoài phần cuống, hoa có thể được thu hoạch và ăn.
Bảo quản bằng cách gói lỏng củ nén chưa rửa vào túi nhựa và để trong tủ lạnh
Công dụng của củ nén (hành tăm)
Chống ung thư
Quercetin và vitamin K là hai chất chống oxy hóa chính được tìm thấy trong hẹ. Quercetin và các flavonoid khác có thể giúp ngăn ngừa ung thư vú, ruột kết, tuyến tiền liệt, buồng trứng, nội mạc tử cung và phổi. Ngoài những chất này, củ nén cũng chứa carotenes, zeaxanthin và lutein, có thể giúp bảo vệ chống lại ung thư phổi và miệng.
Củ nén chứa allicin, một chất chống oxy hóa quan trọng được biết đến để giúp ngăn ngừa ung thư vú, ung thư dạ dày và thực quản.
Giúp cơ thể sản xuất glutathione, đây là một tác nhân giúp cơ thể nhận biết các chất gây ung thư và loại bỏ chúng.
Bảo vệ hệ thống tim mạch
Chất allicin trong củ nén là một organosulfur và được biết là giúp giảm mức cholesterol và huyết áp. Allicin giải phóng oxit nitric trong máu, làm giảm độ cứng của mạch máu cũng như huyết áp.
Allicin không chỉ giúp giảm mức cholesterol xấu (LDL cholesterol) mà còn làm tăng mức cholesterol tốt (HDL cholesterol) tốt cho tim mạch
Chất quercetin trong hành tăm làm giảm sự tích tụ của mảng bám trong động mạch.
Củ nén cũng tăng cường tuần hoàn. Vitamin C trong chúng giúp cải thiện độ đàn hồi của các mao mạch máu và khả năng hấp thụ sắt. Và axit folic trong lá ngăn chặn sự co thắt của các mạch máu
Cải thiện xương chắc khỏe
Củ nén có chứa vitamin K, một chất dinh dưỡng khá quan trọng đối với xương. 32 gram củ nén cung cấp 26 microgam vitamin K, chiếm khoảng 1/5 lượng khuyến nghị hàng ngày đối với nam giới và 29% đối với phụ nữ
Vitamin này giúp duy trì tính toàn vẹn và mật độ của xương. Vitamin K cũng hỗ trợ điều hòa các tế bào giúp ngăn ngừa quá trình khử khoáng của xương. Vitamin này cũng hỗ trợ sản xuất một loại protein gọi là osteocalcin, rất quan trọng để duy trì mật độ khoáng chất của xương.
Quan trọng hơn, hấp thụ đủ lượng vitamin K có thể làm giảm bài tiết canxi qua nước tiểu (là một nguyên nhân phổ biến khác gây mất xương).
Các đặc tính chống viêm của hành tăm cũng có thể giúp điều trị viêm khớp.
Hỗ trợ quá trình tiêu hóa
Ăn củ nén giúp cơ thể loại bỏ các vi khuẩn, nấm men và nấm có hại trong đường ruột cản trở quá trình tiêu hóa. Đặc tính kháng khuẩn của củ nén có thể giúp loại bỏ ít nhất 30 chủng vi khuẩn salmonella (có thể gây đau ruột).
Củ nén có các hợp chất thực vật làm dịu cơn đau bụng và hỗ trợ tiêu hóa
Có thể bạn quan tâm
Cây mắc khén - Thảo dược quen thuộc – Lợi ích sức khỏe lớn!
Ngoài ra nó cũng có thể làm giảm đầy hơi và kích thích tiêu hóa.
Giải độc cơ thể
Các khoáng chất trong lá có thể trung hòa các chất độc trong cơ thể. Chất diệp lục và vitamin K trong hành tăm giúp giữ cho máu sạch
Có lợi khi mang thai
Củ nén là nguồn giàu folate rất quan trọng trong thai kỳ. Folate giúp phát triển trí não của thai nhi. Nó hỗ trợ phân chia tế bào và tổng hợp DNA.
Axit folic cũng giúp ngăn ngừa dị tật bẩm sinh, đặc biệt là ở não và tủy sống của em bé
Cải thiện giấc ngủ và tâm trạng
Củ nén là nguồn cung cấp choline dồi dào, đây là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng hỗ trợ giấc ngủ ngon.
Axit folic trong lá cũng được biết đến với công dụng thúc đẩy sản xuất dopamine và serotonin. Là những hormone mang lại cảm giác tốt giúp cải thiện tâm trạng của bạn.
Củ nén có đặc tính kháng khuẩn
Lá hành tăm có đặc tính kháng khuẩn, kháng virus, kháng nấm và kháng sinh tuyệt vời. Đặc tính kháng khuẩn của lá hẹ cùng với vitamin C có thể tiêu diệt các vi khuẩn có hại. Sự kết hợp này hoạt động tốt trong điều trị nhiễm trùng nấm men.
Cải thiện các vấn đề về làn da
Beta-carotene trong củ nén là một chất chống oxy hóa giúp tăng cường làn da rạng rỡ và khỏe mạnh. Nó cũng có thể giúp điều trị mụn trứng cá trong khi vitamin C có đặc tính chống oxy hóa mang lại lợi ích chống lão hóa. Giúp làm giảm nếp nhăn, một số dấu hiệu lão hóa nổi bật nhất.
Bạn có thể sử dụng mặt nạ củ nén để chăm sóc da. Đắp lá giã nhuyễn lên mặt và giữ nguyên trong 30 phút. Làm sạch và lau khô mặt và thoa kem dưỡng ẩm tùy thích.
Cải thiện các vấn đề về tóc
Củ nén có thể kích thích mọc tóc. Chúng có thể làm tăng lưu lượng máu đến da đầu và củng cố chân tóc, ngăn ngừa tóc gãy rụng.
Mặt nạ tóc bằng dầu lá hành tăm giúp cải thiện mái tóc xỉn màu. Đun sôi lá trong nước khoảng 30 giây, sau đó để nguội bằng nước lạnh. Cho lá vào nửa cốc dầu ô liu. Làm nhuyễn và thoa lên da đầu. Sau 30 phút, gội đầu như bình thường.
Cách sử dụng củ nén
Cách kết hợp củ nén vào chế độ ăn kiêng
- Rắc lá lên bánh mì sandwich cho bữa sáng.
- Cắt nhỏ cho vào khoai tây nghiền hoặc trứng tráng.
- Trộn chúng với pho mát kem.
- Thêm vào trứng bác trong khi nấu.
Tuy nhiên, ăn quá nhiều củ nén có thể dẫn đến đau bụng.
Salad khoai tây phô mai xanh với củ nén
Nguyên liệu
- 60 gram khoai tây cắt thành khối
- ½ chén hành tím thái hạt lựu
- ½ chén cần tây thái hạt lựu
- ½ chén củ nén tươi cắt nhỏ
- ¾ cốc kem chua
- 2 thìa sữa nguyên chất
- 2 thìa cà phê giấm táo
- ½ thìa muối biển
- ¼ muỗng cà phê tiêu đen
- ½ cốc pho mát vụn
Cách làm
- Bước 1: Cho khoai tây vào một cái chảo lớn. Đậy nắp với nước và đun sôi.
- Bước 2: Nấu trong khoảng 8 đến 10 phút. Xả nước và cho khoai tây vào một cái tô lớn.
- Bước 3: Cho hành tím, cần tây và củ nén vào. Trộn đều.
- Bước 4: Làm nước sốt: Kết hợp kem chua với sữa, giấm táo, tiêu và đánh bông . Cho vụn phô mai xanh vào khuấy đều.
- Bước 5: Đổ nước sốt lên hỗn hợp khoai tây. Đậy nắp và làm lạnh.
Bánh mì phô mai dê
Có thể bạn quan tâm
Cải thìa - Loại rau giàu dinh dưỡng hàng đầu chống ung thư!
Nguyên liệu
- 240 gram pho mát dê tươi
- 24 lát bánh mì sandwich trắng mỏng
- 1 bó lá cải bó xôi
- 2 bó lá củ nén tươi
- 2 muỗng xốt mayonnaise đã chuẩn bị
Cách làm:
- Bước 1: Rải phô mai dê lên tất cả các lát bánh mì. Xếp đều các lá cải vào 12 lát. Đặt lên trên mỗi lát này một lát bánh mì thứ hai, với mặt dưới là pho mát dê.
- Bước 2: Cho lá củ nén vào một cái bát nhỏ. Cắt đôi mỗi chiếc bánh sandwich theo đường chéo. Cẩn thận phết sốt mayonnaise dọc theo cạnh dài của các chiếc bánh sandwich. Rắc lá hẹ đã cắt nhỏ lên phần sốt mayonnaise.
Đây là những công thức nấu ăn rất đơn giản. Nếu bạn cảm thấy cuối tuần buồn chán hãy bắt tay vào thử nhé!
Một số thông tin thú vị về củ nén (hành tăm)
Củ nén là một loại gia vị rất phổ biến trong ẩm thực châu Á.
Người ta tin rằng treo những bó hành tăm khô quanh nhà có thể xua đuổi bệnh tật.
Hoa màu tím của củ nén được dùng làm cảnh trong các bó hoa khô.
Những người gypsies ở Romania sử dụng củ nén như một phần của nghi lễ bói toán của họ.
Củ nén đã trở thành gia vị thường ngày cho các món ăn trong gia đình bạn chưa? Chỉ 1 lượng nhỏ là đã tăng cường sức khỏe cho cả nhà. Hãy truy cập bachthao.net để có thêm nhiều kiến thức mới về các loại thực vật hơn nhé!
Theo: Nguyễn An
