Cây lạc tiên là một loài cây mà nghe thôi đã thấy nhẹ nhàng, vui vẻ. Nó là một loài cây mọc hoang quen thuộc tại các vùng đồi núi, nhưng tác dụng của nó thì không phải ai cũng biết. Hãy cùng bachthao.net tìm hiểu kĩ về loài cây này nhé.
Tổng quan về cây lạc tiên
Cây lạc tiên có rất nhiều tên gọi khác nhau tùy vào vùng miền như tầm phót, dây chùm bao, dây hồng tiên,… Chúng có danh pháp khoa học là Passiflora foetida, trong Tiếng Anh còn gọi là running pop.
Cây có nguồn gốc ở châu Âu như Hoa Kỳ, Mexico, Caribe, Trung Mỹ và phần lớn Nam Mỹ. Sau đó, nó đã được du nhập vào các vùng nhiệt đới trên khắp thế giới, chẳng hạn như Đông Nam Á, Nam Á. Có thể dễ dàng tìm thấy chúng ở khu vực ven đường, bụi rậm, ven sông,..
Cây lạc tiên là một loại cây thân thảo hàng năm, mọc cao khoảng 1,5 đến 6 m, có nhánh. Cây có tua cuốn mọc tại nách lá giống như mướp. Chúng có mùi khó chịu gần giống cây càng cua khi thân và lá bị dập nát. Cũng có nhiều nghi ngờ chúng gây ngộ độc cho vật nuôi, tuy nhiên chưa có bằng chứng xác thực
Các lá có hình gần trái tim, tương đối to dài, rộng từ 3cm tới 10 cm tùy loại và điều kiện sinh sống của chúng. Chúng mọc xen kẽ và có lông cả hai mặt và các lông dọc theo mép của chúng thường dính.
Hoa có màu từ màu hơi hồng đến màu trắng hoặc màu tím. Chúng mọc đơn lẻ ở các lá phụ trên cuống dài 2-4,5 cm. Hoa có nhiều cánh và được bao phủ dày đặc bởi các lông dính lớn. Cây ra hoa chủ yếu vào mùa thu, đông và xuân thường nở vào buổi sáng và tàn khá nhanh.
Quả lạc tiên có kích thước bằng quả quất màu xanh khi chín chuyển màu vàng. Quả được bao bọc bởi một màng lưới. Có lẽ vì vậy mà nhiều nơi gọi loại cây này là dây chùm bao.
Có vị ngọt nhẹ và thơm dịu. Lớp thịt khá mỏng bao quanh hạt. Nhiều người nói rằng quả lạc tiên là một quả chanh leo thu nhỏ. Hạt dẹt màu đen và thường được phát tán nhờ chim và các động vật ăn quả khác.
Thành phần hóa học trong cây lạc tiên
Cây lạc tiên rất giàu axit amin, khoáng chất và axit béo không bão hòa. Các nghiên cứu hóa thực vật đã cho thấy cây lạc tiên có nhiều các alkaloid, coumarin, maltol, phytosterol và cyanogenic glycoside.
Có thể bạn quan tâm
5 công dụng "tuyệt vời"của đậu Hà Lan" và những nguy cơ tiềm ẩn
Ngoài ra chúng cũng cũng rất giàu các hợp chất phenol, axit amin α-alanin và axit hữu cơ, bao gồm axit butyric, fomic, oleic, linoleic, malic, myristic, linolenic và palmitin. Các este như ethyl butyrate, n-hexyl butyrate, ethyl caproate và n-hexyl caproate,.. Các este này mang lại hương vị độc đáo cũng như mùi thơm đặc trưng của quả lạc tiên.
Các saccharide chính trong quả là d -glucose, d -fructose và raffinose tạo vị ngọt cho quả. Về mặt enzym, các nghiên cứu cho thấy cây lạc tiên rất giàu catalase, pectin methylesterase và β-galactosidase.
Cây lạc tiên có ích lợi gì?
Trong cuộc sống
Cây lạc tiên được biết đến như một loại rau. Phần ngọn non của chúng có thể dùng để xào với tỏi như ngọn bí. Ngọn cũng có thể luộc để chấm muối khá ngon. Tuy nhiên loài này thường già tương đối nhanh và có mùi hơi khó chịu do đó ít được sử dụng như một loại rau.
Hoa của chúng tàn tương đối nhanh, nên người ta ít sử dụng hoa tươi trang trí. Tuy nhiên vẫn có một số vùng làm khô để trang trí. Quả lạc tiên có thể ăn được với vị ngọt và thơm dịu nhẹ.
Nó như một thức quà mà nhiều đứa trẻ nông thôn rất thích. Nhưng vì nó khá nhỏ do đó nên chắc chắn ăn một quả sẽ không dủ.
Trong y học
Y học dân gian đã dùng các bộ phận của cây lạc tiên trong chữa trị nhiều bệnh. Lá được dùng để chữa bệnh hen suyễn và chứng bồn chồn không yên. Toàn cây tươi được đun sôi với nước dùng làm thuốc tẩy giun sán cho trẻ em.
Ông cha còn sử dụng dịch ép từ lá và thân cây được sử dụng để cải thiện khả năng sinh sản ở phụ nữ. Lá tươi giã nát đắp vào vết thương bị rắn cắn có tác dụng giảm đau giảm viêm rất tốt.
Chúng cũng có tác dụng kháng khuẩn do đó cây lạc tiên còn được sử dụng như một loại thuốc để giảm ngứa và các bệnh nhiễm trùng da. Ngoài ra chúng còn có tác dụng trên tiêu hóa, giúp tiêu làm se và chữa trị bệnh đi ngoài hiệu quả.
Tác dụng trị bệnh của cây lạc tiên
1. Chữa mất ngủ
Mất ngủ là một trong những bệnh không nghiêm trọng nhưng ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống của chúng ta. Chúng khiến bệnh nhật uể oải, kém tập trung vào ban ngày. Thậm chí nhiều người trở nên khó tính và cáu gắt thường xuyên.
Y học cổ truyền đã biết dùng cây lạc tiên như một giải pháp làm giảm mất ngủ và giảm lo lắng. Những người mất ngủ sử dụng cây lạc tiên sắc thành nước uống như một loại trà hàng ngày. Sau bảy ngày, chất lượng giấc ngủ đã cải thiện đáng kể. Họ ngủ ngon hơn và dễ ngủ hơn.
Các nghiên cứu hiện đại sau này cho thấy cây lạc tiên làm tăng mức độ axit gamma-aminobutyric trong não của bạn. Hợp chất này làm giảm hoạt động của não, có thể giúp bạn thư giãn và ngủ sâu hơn.
Có thể bạn quan tâm
Chữa đau lưng chỉ với một loại lá quen thuộc
Một số thử nghiệm cho thấy rằng hoa cây lạc tiên cũng có thể làm giảm lo lắng. Đặc biệt là trên các đối tượng phải trải qua những cuộc phẫu thuật nghiêm trọng. Các quan sát với những bệnh nhân sử dụng trà hoa lạc tiên ít lo lắng hơn so với những người không dùng.
2. Chữa viêm loét dạ dày tá tràng
Loét dạ dày tá tràng lá bệnh ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại ngày nay. Chúng thường gây ra những cơn đau bụng khó chịu. Nếu không chữa trị kịp thời có thể gây nhiều biến chứng như xuất huyết, thủng dạ dày.
Trong khi đó lạc tiên được biết đến là có tiềm năng điều trị viêm loét dạ dày tá tràng. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy nó giúp làm dịu vết loét ở chuột. Nó cũng cho thấy tiềm năng chống oxy hóa. Nhưng vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu thử nghiệm trên người khác nữa để chứng minh độ an toàn.
3. Duy trì bộ xương khỏe mạnh
Cây lạc tiên có hàm lượng canxi cao giúp duy trì xương khỏe mạnh. Đặc biệt là khi tuổi trung niên thì nguy cơ bị loãng xương ngày càng tăng lên thì việc sử dụng lạc tiên rất có ích trong phòng tránh loãng xương.
4. Ngăn ngừa thiếu máu
Lạc tiên chứa rất nhiều sắt, đồng thời nó cũng kích thích cơ thể sản sinh các hồng cầu. Chúng có tiềm năng rất lớn trong việc ngăn ngừa và khắc phục bệnh thiếu máu.
5. Ngăn ngừa ung thư
Lạc tiên được biết đến là có khả năng ngăn ngừa ung thư hiệu quả tương tự như tỏi đen. Chúng có chứa nhiều chất chống oxy hóa bao gồm vitamin C, flavonoid,…. Các thành phần này có khả năng chống lại tác động của các gốc tự do.
Các chất này đồng thời cũng kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư. Ngoài ra các chất chống oxy hóa này cũng giúp bạn có một làn da đẹp và mịn màng hơn.
6. Kiểm soát huyết áp
Tăng huyết áp là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng và có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim, não, thận,…. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong sớm trên toàn thế giới.
Bạn có thể không cảm thấy bất cứ triệu chứng gì, nhưng huyết áp cao có thể âm thầm gây ra những phá hủy trong cơ thể bạn. Cách phòng ngừa tốt nhất là đo huyết áp định kì để biết ngăn ngừa, kiểm soát huyết áp cao.
Những người mắc bệnh này hầu như sẽ phải dùng nhiều hơn một loại thuốc để kiểm soát huyết áp. Mà các thuốc tân dược thường có tác dụng phụ. Trong khi đó lạc tiên là một loại thảo dược có khả năng kiểm soát huyết áp rất tốt.
Việc dùng lạc tiên trong kiểm soát huyết áp không chỉ hiệu quả mà còn tránh được nhiều tác dụng không mong muốn. Ngoài ra lạc tiên cũng rất dễ trồng và dễ kiếm. Điều này sẽ giúp cho bệnh nhân tăng huyết áp có thể tiết kiệm chi phí.
Có thể bạn quan tâm
Cây long não, vị "thuốc tiên" với 8 công dụng “bất ngờ”
7. Duy trì một hàm răng khỏe mạnh
Lạc tiên có mùi hôi tùy nhiên lại có tác dụng rất tốt trên răng nướu. Chúng được cho là có hoạt tính kháng khuẩn và chống virus hiệu quả. Ngoài ra hàm lượng canxi trong quả cao cũng giúp bảo vệ sức khỏe răng nướu tốt hơn.
8. Có tác dụng tốt trên thận
Hàm lượng khoáng chất trong quả lạc tiên khá cao. Chúng được cho là có tác dụng tốt trên thận. Chiết xuất từ quả lạc tiên đã cho thấy thúc đẩy quá trình bài tiết nước tiểu.
9. Tác dụng giảm stress, căng thẳng
Stress hay căng thẳng kéo dài có thể làm rối loạn hệ thống miễn dịch, tiêu hóa, tim mạch, giấc ngủ và sinh sản. Đặc biệt là trong xã hội hiện đại ngày nay dưới những áp lực của công việc, cuộc sống thì số người bị stress ngày càng tăng lên.
Sử dụng lạc tiên như một loại trà thường xuyên sẽ giúp giảm căng thẳng hết sức hiệu quả. Tuy nhiên lạc tiên thường tương đối khó uống do đó khi đun nước thông thường sẽ cho thêm cam thảo để tạo vị ngọt giúp dễ uống hơn.
Cây lạc tiên có thể sử dụng như thế nào?
Tương tự nhiều loài thảo dược như rẻ quạt, sài đất, thông đất,.. lạc tiên thường được sử dụng dưới dạng khô. Cây lạc tiên thường được thu hái vào cuối xuân và đầu hè. Sau khi thu hái về đem rửa sạch loại bỏ đất cát và bụi bẩn.
Lạc tiên sẽ được cắt thành các khúc nhỏ cỡ từ 4 tới 7 cm và được phơi đến khô. Việc phơi khô sẽ giúp loại bỏ bớt nước trong cây cũng như giúp bảo quản lạc tiên được dễ dàng hơn. Bạn có thể tìm mua tương đối dễ dàng các gói lạc tiên khô có giá trung bình khoảng 100k trên mỗi kg.
Ngoài ra hiện nay trên thị trường có rất nhiều chế phẩm từ lạc tiên. Các loại thực phẩm chức năng như Định Tâm an giấc, Viên uống an tâm lạc,… Trong tương lai, lạc tiên có tiềm năng rất lớn để bào chế trở thành các dạng thuốc điều trị bệnh như thuốc tân dược.
Lưu ý khi sử dụng lạc tiên
Mặc dù lạc tiên có nhiều tác dụng nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng. Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, người chuẩn bị phẫu thuật tốt nhất không nên dùng. Chưa có nhiều bằng chứng về các tác dụng có hại của lạc tiên nhưng những đối tượng đặc biệt vẫn nên tránh dùng loài cây này.
Ngoài ra, hiệu quả của lạc tiên cũng phụ thuộc vào cơ địa như cây thông đất. Nó có thể có tác dụng trên người này nhưng không có tác dụng trên người kia. Do đó khi sử dụng lạc tiên không nên tự ý tăng liều.
Cây lạc tiên không đơn giản chỉ là một loại cây mọc hoang mà chúng còn có rất nhiều tác dụng trong y học. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn bỏ túi các tác dụng hữu hiệu của lạc tiên.
Theo: Biển Lặng